Tolerancja pasowania wałka i otworu

Tolerancja wałka otworu w CNC to miara dokładności, z jaką otwór jest wykonany na obrabiarkach CNC. Jest to odstępstwo od zamierzonego wymiaru, które może wynikać z różnych czynników, takich jak precyzja maszyny, narzędzia czy materiał obrabiany.  Tolerancja określa zakres akceptowalnych odchyleń wymiarowych, w którym elementy będą pasować do siebie i spełniać swoje funkcje. Ważne jest, aby tolerancja była odpowiednio ustalona, aby zapewnić prawidłowe dopasowanie i funkcjonalność elementów, które mają być połączone. W przypadku wałka otworu tolerancja może być wyrażona w postaci zakresu wartości, na przykład "+/- 0,01 mm". Należy zwrócić uwagę na to, że dokładność obróbki CNC ma kluczowe znaczenie dla jakości i precyzji wykonywanych części.

Rodzaje tolerancji wałka otworu

Tolerancje wałka otworu w obróbce CNC mogą być różne w zależności od konkretnego projektu i wymagań. Oto kilka przykładów popularnych tolerancji wałka otworu w CNC:

• Tolerancje wymiarowe: Najczęściej stosowane są tu standardowe tolerancje wymiarowe, takie jak H7, H8, H9 itp. Przykładowo, tolerancja H7 oznacza, że otwór może mieć odchylenie -0,025 mm do +0,000 mm.
• Tolerancje kształtu: Dotyczą one dokładności kształtu otworu. Przykładowe tolerancje kształtu to cylindryczność, stożek, prostopadłość itp. Na przykład, tolerancja cylindryczności może być wyrażona jako maksymalna różnica między średnicą w różnych płaszczyznach.
• Tolerancje położenia: Określają dokładność położenia otworu względem innych elementów. Na przykład, tolerancja położenia może wymagać, aby otwór znajdował się w określonej odległości i kącie względem innych otworów lub powierzchni.
• Tolerancje chropowatości: Dotyczą one jakości powierzchni otworu. Tolerancja chropowatości może być wyrażona jako wartość Ra (średnia arytmetyczna odległości między punktami na powierzchni a linii średniej).

Warto podkreślić, że konkretne tolerancje wałka otworu w CNC będą zależne od specyfikacji projektowych, materiału obrabianego oraz zamierzonego zastosowania. Należy je dostosować do konkretnych wymagań, aby zapewnić odpowiednią jakość i funkcjonalność elementów.

Oznaczenia tolerancji otworów:

Aby używać tolerancji wałka i otworu w obróbce CNC należy zrozumieć system oznaczania tolerancji wymiarowych. W systemie tym tolerancje są oznaczane literami takimi jak H, G, F, itd. Każda litera odpowiada innemu wymiarowi  tolerancji.

Na przykład, tolerancja H7/g6 z oznaczeniem IT6 oznacza, że średnica wałka powinna mieścić się w przedziale górnej tolerancji H7 natomiast średnica otworu powinna mieścić się w przedziale dolnej tolerancji g6, a tolerancja jakości IT6 określa dokładność wymaganej obróbki powierzchni.

Literowe oznaczenia tolerancji wałków:

H: Górna tolerancja dla wałków. Oznacza maksymalny rozmiar wałka, jaki może być akceptowalny.

h: Dolna tolerancja dla wałków. Oznacza minimalny rozmiar wałka, jaki może być akceptowalny.

E i F: Oznaczają górną (E) i dolną (F) tolerancję dla wałków. E określa maksymalny rozmiar wałka, a F określa minimalny rozmiar wałka.

 

Literowe oznaczenia tolerancji otworów:

D: Górna tolerancja dla otworów. Oznacza maksymalny rozmiar otworu, jaki może być akceptowalny.

d: Dolna tolerancja dla otworów. Oznacza minimalny rozmiar otworu, jaki może być akceptowalny.

H7: Oznacza górną tolerancję dla wałków i jest jednym z najczęściej stosowanych oznaczeń. Oznacza, że średnica wałka powinna mieścić się w górnej tolerancji H7.

K7: Oznacza dolną tolerancję dla wałków. Oznacza, że średnica wałka powinna mieścić się w dolnej tolerancji K7.

P7: Oznacza górną tolerancję cylindryczności wałka. Oznacza maksymalne odchylenie kształtu wałka od idealnego kształtu cylindra.

Przykłady tolerancji otworów H7 i H8

Przykład tolerancji H7 odnosi się do górnej tolerancji dla wałka. Oznacza, że średnica wałka powinna mieścić się w przedziale górnej tolerancji H7.

Dokładne wartości tolerancji H7 mogą się różnić w zależności od zastosowanej normy lub specyfikacji technicznej. Dla przykładu, wartości standardowe tolerancji H7 dla średnic wałków w milimetrach przedstawiają się następująco:

Dla wałków o średnicy mniejszej niż 3 mm: H7 = 0/+0.006 mm

Dla wałków o średnicy od 3 mm do 6 mm: H7 = 0/+0.008 mm

Dla wałków o średnicy od 6 mm do 10 mm: H7 = 0/+0.010 mm

Dla wałków o średnicy od 10 mm do 18 mm: H7 = 0/+0.013 mm

Dla wałków o średnicy od 18 mm do 30 mm: H7 = 0/+0.016 mm

Dla wałków o średnicy od 30 mm do 50 mm: H7 = 0/+0.020 mm

Tolerancja H7 umożliwia pewne odchylenie górne w stosunku do wymiaru nominalnego wałka, ale wymaga, aby średnica wałka mieściła się w przedziale górnej tolerancji. Jest to powszechnie stosowana tolerancja dla wielu aplikacji, gdzie wymagane jest dobre dopasowanie wałka-otworu przy jednoczesnym umożliwieniu swobodnego montażu i demontażu.

Dla przykładu, wartości standardowe tolerancji H8 dla średnic wałków w milimetrach przedstawiają się następująco:

Dla wałków o średnicy mniejszej niż 3 mm: H8 = 0/+0.008 mm

Dla wałków o średnicy od 3 mm do 6 mm: H8 = 0/+0.010 mm

Dla wałków o średnicy od 6 mm do 10 mm: H8 = 0/+0.012 mm

Dla wałków o średnicy od 10 mm do 18 mm: H8 = 0/+0.015 mm

Dla wałków o średnicy od 18 mm do 30 mm: H8 = 0/+0.018 mm

Dla wałków o średnicy od 30 mm do 50 mm: H8 = 0/+0.021 mm

Tolerancja H8 umożliwia pewne odchylenie górne w stosunku do wymiaru nominalnego wałka. Wymaga, aby średnica wałka mieściła się w przedziale górnej tolerancji. Tolerancja ta jest stosowana w wielu aplikacjach, gdzie wymagane jest dopasowanie wałka-otworu przy jednoczesnym umożliwieniu swobodnego montażu i demontażu, ale z większą precyzją niż tolerancja H7.

Tabela tolerancji wałka otworu:

Tabela tolerancji wałka otworu to zestaw wartości, które określają dopuszczalne różnice wymiarów pomiędzy wałkiem a otworem, które są akceptowalne dla danego połączenia. Tolerancje te są zdefiniowane przez standardy i normy techniczne, takie jak ISO, ANSI czy DIN.

W tabelach tolerancji wałka otworu podawane są wartości dla dwóch parametrów: średnica otworu i klasa tolerancji. Klasy tolerancji określają dopuszczalne odchylenia wymiarów otworu w stosunku do założonej średnicy. Zazwyczaj używa się liter oznaczających klasy tolerancji, na przykład "H", "N" lub "P".

Średnica otworu (mm)	Klasa tolerancji	Górna granica tolerancji (mm)	Dolna granica tolerancji (mm)
10	H	+0.030	-0.010
20	N	+0.050	-0.020
30	P	+0.080	-0.030

 

W powyższej tabeli przedstawione są przykładowe wartości tolerancji dla otworów o średnicach 10 mm, 20 mm i 30 mm. Dla każdej średnicy podano również klasę tolerancji oraz górną i dolną granicę tolerancji.

Tolerancje wałka otworu pozwalają na kontrolę i utrzymanie wymiarowej dokładności elementów. Dzięki temu można zapewnić zgodność z wymaganiami projektowymi i minimalizować odchyłki wymiarowe, które mogą wpływać na działanie konstrukcji.

Poprawnie dobrana tolerancja wałka otworu może pomóc w zapobieganiu zatarciom i nadmiernemu zużyciu elementów. Jeśli tolerancje są zbyt duże, może dojść do nadmiernego luzu, który może prowadzić do wibracji, zużycia lub awarii połączenia. Z kolei, zbyt małe tolerancje mogą prowadzić do zaciskania się elementów i trudności w ruchu.

Skontaktuj się z nami, aby omówić Twoje potrzeby w zakresie tolerancji wałka otworu i pomóc Ci wybrać odpowiednie rozwiązania”